TELKODER, dün yaptığı basın toplantısında telekomünikasyon sektöründeki son dönemde yaşanan gelişmelerle ilgili soruları yanıtladı. İşte sorular ve TELKODER’in yanıtları:
2009 yılında yapılan Sanal Mobil Şebeke Hizmeti (SMŞH) yetkilendirmeleri neticesinde halen sektörde bu alanda hizmet verilememekte. Bu durumun temel nedenleri nedir? 2015 yılında yapılması planlanan 4G ihaleleri bu konuda sizce bir fırsat olarak düşünülebilir mi?
Halihazırda dünyada, kendi pazarlarını yaratan sanal operatörlerin sayısı 300’den fazla. Bununla birlikte, dünyadaki sanal operatörler, toplam mobil küresel pazarda yaklaşık yüzde 3’lük bir paya sahip. Bu rakam, bizlere, MVNO pazarının büyüme potansiyelinin de son derece yüksek olduğunu gösteriyor.
Dünyada birçok başarılı örneği bulunan Sanal Mobil Şebeke Hizmeti (SMŞH) işletmeciliği, mobil iletişim pazarında rekabeti güçlendirmesi açısından büyük önem taşıyan bir konudur. SMŞH işletmecileri, mevcut GSM işletmecilerinin sahip olduğu frekans hakkına sahip olmayan fakat bu işletmecilerin şebekesinden faydalanarak kendi özel hizmetlerini sunabilen işletmeciler olarak tüketicilere farklı çözümler sunabilmektedirler. Uygulanan ülkelerde pazarda rekabeti artıran SMŞH işletmeciliği, yenilikçi hizmetlerin son kullanıcıya daha hızlı bir şekilde ulaşmasını, fiyat avantajı yakalamasını sağlayarak tüketicilere büyük fırsatlar sağlamaktadır. Tüketiciye sunulan avantajların yanı sıra SMŞH işletmecileri, altyapısını açan GSM operatörlerinin de kendi şebekelerinden daha çok kişinin hizmet almasını sağlayabilmektedir.
Ülkemizde, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) 2009 yılında, Sanal Mobil Şebeke Hizmeti İşletmeciliği yetkilendirmesine yönelik düzenlemeleri tamamlamış olmasına rağmen hali hazırda pazarda hiçbir işletmeci fiili olarak bulunmamaktadır. BTK tarafından yetkilendirilen 81 adet işletmecinin hiçbiri faaliyete geçmiş değildir. Bu durumun sebepleri şöyle sıralanabilir;
- Türkiye’de cep telefonu işletmecileri imzaladıkları imtiyaz sözleşmelerinin bir gereği olarak gelirlerinin %15’ini Hazine Payı olarak Hazine’ye ödemektedirler. 2008 yılında yapılan bir kanun değişikliği ile imtiyaz sözleşmesi sahibi olmayan SMŞH işletmecilerinin de GSM işletmecileri gibi %15 Hazine payı ödemesine karar verilmiştir. Bu yasal düzenleme, SMŞH işletmecilerinin iki defa Hazine payı ödemesi sonucunu getirmiştir. Bu sorunun giderilmesi için, imtiyaz sözleşmesi sahibi olmayan SMŞH işletmecilerinin %15 hazine payı ödememeleri veya SMŞH işletmecilerinin Hazine Payını KDV benzeri bir mahsuplaşma yolu ile ödemeleri yönünde yeni bir yasal düzenleme yapılması gerekmektedir.
- Ülkemizdeki cep telefonu işletmecilerinden Turkcell, Kurum tarafından mobil şebekelere erişim ve çağrı başlatma piyasasında EPG’ye sahip işletmeci olarak belirlenmiştir. Bunun bir gereği olarak Turkcell Referans Erişim Teklifini yayınlamıştır. Bu referans teklifte 3 ayrı kategoride SMŞH işletmeciliği yapılabilecek olması ve SMŞH hizmetlerine sesin yanı sıra görüntülü çağrı, SMS, MMS, data gibi hizmetlerin de dâhil edilmiş olmasını olumlu bulmaktayız. Ancak bazı hizmetlerin ücretlerine yer verilmemiş olması ve bazı hizmetlerin ücretlerinin ticari görüşmelere bırakılmış olmasının, SMŞH işletmeciliğinin başlaması ve gelişmesini geciktirebileceği değerlendirilmektedir.
MVNO işletmeciliği işinin, hâlihazırda büyük spor kulüpleri, bankalar, perakende satış zincirleri gibi, Türkiye’nin önde gelen kuruluşları tarafından yakından takip edilmekte olduğu bilinmektedir. Bu kuruluşların bir kısmı Mobil işletmeciler ile AL-SAT şeklinde ön-MVNO olarak adlandırılabilecek hizmeti son bir kaç yıldır sunmaya başlamışlardır.
Bugüne kadar SMŞH konusunda 80 civarında yetkilendirme yapılmıştır ancak bu işletmecilerin cep telefonu işletmecilerine yaptıkları başvurular bu güne kadar sonuçsuz kalmıştır. Bu işletmeciler hukuken pazarda varlar ama fiili olarak henüz hizmet verememektedirler.
2015 yılında Türkiye’de elektronik haberleşme sektörünün gündeminin en önemli maddesi olan 4G lisans ihalesi, tüketiciler ve SMŞH işletmecileri için de büyük bir fırsat niteliği taşımaktadır. Pek çok ülkede, 4G lisans ihalesi sürecinde operatörlere SMŞH konusunda yükümlülükler getirilmektedir. Benzer şekilde Türkiye’de de SMŞH işletmecilerine kapasite ayrılması 4G lisansının bir ön koşulu olmalıdır. SMŞH işletmecilerini ağırlama konusundaki gönüllülük, 4G lisans sahibi olabilmeyi kolaylaştırmalı ve mobil işletmecilerin sunmakta olduğu tüm hizmetler SMŞH İşletmecilerine de açılmalıdır. Bunun yanı sıra toptan ücretler üzerinden çifte hazine payı ödenmesi sorunu da bir yasa değişikliğiyle aşılmalıdır. SMŞH işletmecilerinin önünün açılması ülkemizde mobil iletişim pazarını hareketlendirecek, işletmecilerden tüketicilere kadar herkese çeşitli fırsatlar sunacaktır.
