İnternet sayesinde otelcilik sektöründe kuralsız vahşi batıyı getiren AirBnB, COVID-19 sonrası ne olacak? Değeri ne kadar olur?
Tek yataklı pansiyon açmanın bile onlarca formalite, başvuru ve düzenli raporlama gerektirdiği bir yerde vergisiz, kuralsız, raporsuz bir sistem ve bu sistemin sahipleri işin döndüğü yerden çok uzakta komisyonlarını alıp yaşıyorlar. Gelirlerinin 20 katı çarpan ile değerlendiriliyorlar. Şimdilik belediye, emniyet, maliye, gerçek oteller uzaktan bakıyor.
Taşımacılık sektöründeki kaçak otobüs şirketlerine karşı yoldan toplanan ördekler ve kaptanın alt bagajda taşıdığı özel yüklerdi. Otelcilik sektöründeki kaçaklarsa otellere gece yarısı gelip erken çıkan resepsiyona az ödeme yapanlardı. Internet zamanı bunlara evlerini, araçlarını ücret karşılığı başkalarına kiralayanlar katıldı.
İlkokuldaydım, muhasebe müdürü beyamca ve hemşire hanımteyze dairelerinin bir odasını yazları İngiltere’den gelen bir kıza kiralarlardı. Bize garip gelirdi; ama ek gelir oluşturuyordu kendine. Alan memnun veren memnun örneği çok azdı. Yerel arz (otel odaları) bölgesel talep (müşteri) arasında bir denge vardı. Istanbulda Enternasyonel oteller işin içine girince (Hilton, Inter, Sheraton vs) yerel/küresel tedarik ve küresel talep ile tanıştık. İnternet ile beraber AirBnB küresel tedariki bir anda kat be kat artırdı. Milyonlarca yer elinizin altındaydı ki bu tüm küresel devlerin –Hilton, Inter, Mariott, Hyatt ın enternasyonel envanterinden de fazlaydı.
Lüksü aramayan turistler için ideal bir sistem oda/ev internetten kiralamak. Peki vahşi batının madencisi AirBnB ve benzerlerini gelecekte neler bekliyor? Bu şirketlerin değerlemesi nasıl yapılabilir? Bir Google ya da Apple değiller. Bir Hilton ya da Inter de değiller. Teknolojiyi sonuna kadar kullanan taksi kiralama, yazılım kiralama şirketlerindeki gibi teknoloji kullanan rezervasyon şirketi. Kredi kartı şirketine benzeyen yanı da var. Herkes adını biliyor, dükkanlar onu kabul ediyor ama onların arkasında çalıştıkları banka var. Öte yandan AirBnB’nin geliri 2021 de $5-6B olacak deniyor ki, gelir çarpanı 20+ olan yerde en az $100B’lık şirket olacağını fısıldıyor. Delta Airlines’in pazar değeri $20B, Hilton‘un ise $24B. Kimsenin burnunun ucunu göremediği bir dönemde bu kadar gelir öngürüsü nasıl yapabilmişler diye düşünüyorum. LockDown sonrası oteller çakılırken AirBnB’nin yine yukarı çıktığını görünce duruyorum.
Dünyada otomotiv sektöründe VW, Toyota ve Tesla ürettikleri araç sayısı 11 milyon, 10 milyon ve 400bin aynı şekilde Hilton, Inter ve AirBNB’nin sundukları oda sayısı 1 milyon, 900 bin ve 7 milyon. Tesla’nın da AirBnB’nin de değeri çok yüksek olacak deniliyor da acaba bir başka balon mu?
SPAC (special purpose acquisition company) şirketleri halka arz ile büyük sermaye toplayan şirketler bunlara “boş çek şirketleri” de deniliyor. IPO’dan aldıkları ile başka yerlere yatırım yapıyorlar. Acaba bunlar da topladıklarına farklı yerlere mi aktaracaklar? Eğer yatırım yapacaksınız sadece bir tanesine gitmeyin; öyle görünüyor ki, yüzyıl öncesinin WorldWideWireless hikayesi yeniden yazılıyor.
Kaynak:* Scott Galloway Oct 16,2020 https://www.profgalloway.com/airbnballer
