NASA’nın Juno uzay aracı, Jüpiter’in kuzey kutbunda gizemli bir yeşil ışık flaşı yakaladı. Bu olay, gaz devinin atmosferik dinamikleri hakkında yeni bilgiler sunuyor. Yeşil flaş, Jüpiter’in kuzey kutbunda bulunan bir girdapta gözlemlenen bir yıldırım çakmasıdır ve Dünya’da yıldırımların çoğunlukla ekvator yakınlarında meydana gelmesine karşın, Jüpiter’de bu tür olaylar giderek daha sık yaşanmaktadır. Yeşil flaş, Juno’nun 31 Aralık 2020’de gezegenin etrafında gerçekleştirdiği 31. yakın uçuş sırasında kaydedildi. Bu sırada Juno, Jüpiter’in bulut tabakasının yaklaşık 32,000 kilometre üzerinde, gezegene 78 derece enlemde yaklaşmaktaydı. Görüntü, Juno’nun JunoCam aleti tarafından toplanan ham verilerden bilim insanı Kevin Gill tarafından işlendi.
Jüpiter’deki yıldırımlar, Dünya’dakilerden farklı olarak, su bulutlarından değil, amonyak-su çözeltisinden oluşan bulutlardan çıkıyor ve genellikle gezegenin kutuplarına yakın bölgelerde meydana geliyor. Bu, Juno misyonunun çözmeyi amaçladığı birçok gizemden biridir. Juno’nun asıl amacı, Jüpiter’in kökenini ve evrimini anlamaktır. Uzay aracı, gezegenin yapısını, atmosferini ve manyetik alanlarını incelemek için yoğun bulut örtüsünün altına bakmak üzere tasarlandı. Misyon, güneş sistemimizin oluşumunu yönlendiren temel süreçler ve koşullar hakkında ipuçları bulmayı amaçlıyor.
Juno, Temmuz 2016’dan bu yana Jüpiter etrafında yüksek eliptik bir yörüngede dolaşıyor ve gezegenin kutuplarının üzerinden geçerken gaz devi hakkında ayrıntılı gözlemler yapıyor. Şimdiye kadar Jüpiter etrafında 50 kez dönen Juno, gezegenin yanardağ ayı Lo’ya en yakın uçuşunu ilk olarak Aralık 2023’te ve ardından Ocak 2024’te yapacak. Jüpiter’deki yıldırım oluşum süreci, Dünya’dakine oldukça benzer, ancak yaklaşık 10,000 kat daha fazla enerji içeriyor. Fırtına bulutları, su damlacıklarını yukarı iten hava akımları ve aynı anda dolu ve küçük buz parçacıklarını aşağı atan hava akımları ile kaotik yerlerdir. Su ve buz parçacıklarının birbirine sürtünmesi sonucu oluşan çarpışmalar, su damlacıklarından elektronları koparır. Bu, fırtına bulutunu, üst kısmında pozitif ve alt kısmında negatif yükle yüklü dev bir pil haline getirir.
Gelecek aylarda, Juno’nun yörüngeleri, uzay aracını Jüpiter’in gece tarafına yakın geçişlerde gezegene yakınlaştıracak ve bu da Juno’nun bilim aletlerine Jüpiter’deki yeşil flaşı yakalamak için daha fazla fırsat sağlayacak. Uzay aracıyla ilişkili bilim insanları, misyonun Jüpiter’in yüzeyine daha yakın hale gelmesiyle önümüzdeki aylarda daha fazla ilgi çekici keşifler yapacaklarını belirtiyorlar. Jüpiter’deki yeşil flaş sadece bir görsel şölen değil, aynı zamanda gezegenin atmosferik dinamiklerini anlamak için bir anahtar görevi görüyor. Ayrıca, güneş sistemimizdeki diğer gaz devlerinin atmosfer koşulları hakkında da içgörüler sunuyor. Jüpiter’in en büyük ve en ünlü fırtınası olan 10,000 mil genişliğindeki Büyük Kırmızı Lekede neden yıldırım olmadığı henüz bilinmemekle birlikte, bu, Juno’nun sonunda çözmesine yardımcı olabileceği gizemlerden biridir.
