Samanyolu galaksisinin bir spiral kolu içindeki manyetik alan yapılarının haritasını çıkaran bir grup astronom, daha önceki galaktik modellerden önemli farklılıklar keşfetti. Gelişmiş teleskoplar ve Gaia uydusu sayesinde yapılan bu çığır açan çalışma, özellikle Yay kolu olarak bilinen spiral kolda manyetik alanların galaktik ortalamanın çok dışında bir eğime sahip olduğunu gösteriyor. Bu bulgular, manyetik alanların yıldız oluşum bölgeleri üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğunu, dolayısıyla galaksilerin evrimi hakkında yeni bilgiler sunuyor.
Tokyo Üniversitesi’nden bir ekip de dahil olmak üzere bir grup astronom, Samanyolu galaksisinin bir spiral kolu içindeki manyetik alan yapılarının ilk haritasını çıkardı. Daha önceki araştırmalar galaktik manyetik alanlar hakkında sadece genel bir bakış sağlıyordu. Ancak bu yeni çalışma, galaksinin spiral kollarından biri olan Yay kolu içindeki manyetik alanların bu genel bakıştan önemli ölçüde saparak galaktik düzlemden belirgin bir şekilde ayrıldığını ortaya koyuyor. Bu keşifler, manyetik alanların yıldız oluşum bölgeleri üzerinde büyük bir rol oynadığını, böylece güneş sistemimizin oluşumunda da etkili olduklarını gösteriyor.
Bazılarına göre, gezegen ölçeğinden daha büyük ölçeklerde manyetik alanların var olması şaşırtıcı olabilir. Manyetik alanlarla günlük hayatta karşılaştığımız durumlar genellikle buzdolabımıza bir şey yapıştırmak veya bir pusula kullanarak kuzeyi göstermek gibi şeylerdir. İkincisi, gezegenimizin bir manyetik alan ürettiğini gösterir. Güneşimiz de devasa bir manyetik alan oluşturur ve bu da güneş fırtınaları gibi olayları etkiler. Ama galaksi boyutunda manyetik alanlar neredeyse kavraması zor bir şeydir ve yine de evrenin sırlarını ortaya çıkarmaya devam eden çığır açıcı başarılar için sınırları zorlamaktadır.
Samanyolu’nun manyetik yapısı hakkında yeni bilgiler
Yer Bilimi ve Astronomi Bölümü’nden Yardımcı Doçent Yasuo Doi; “Şimdiye kadar, Samanyolu içindeki manyetik alanlarla ilgili tüm gözlemler, galaksinin kendisinin disk şekliyle büyük ölçüde uyumlu olan ve her yerde tek tip bir modelle sınırlıydı.” dedi. Yasuo Doi sözlerinin devamında “Hiroshima Üniversitesi’nde polarize ışığı ölçebilen ve bize manyetik imzaları belirlememize yardımcı olan teleskop tesisleri sayesinde ve 2013 yılında Avrupa Uzay Ajansı tarafından fırlatılan ve yıldızların uzaklıklarını ölçmekte uzmanlaşmış Gaia uydusu sayesinde, daha ince ayrıntılara ve üç boyutlu olarak daha iyi bir modele sahip olabildik. Odaklandığımız belirli bir alan, spiral galaksimizin (biz komşu Orion kolu içindeyiz) Yay kolu ve oradaki baskın manyetik alanın galaktik düzlemden önemli ölçüde ayrıldığını bulduk.” ifadelerine yer verdi.
Bu resimde, Samanyolu’nun Yay kolu üzerine bindirilmiş beyaz çizgiler, ışığın polarizasyonunu veya yönelimini gösteriyor. Bu da yerel manyetik alan çizgilerinin yönelimiyle ilişkilidir. Bu bilgi, galaksinin o kolundaki manyetik alanın ayrıntılı bir haritasını oluşturur.
