Incapsula tarafından yayınlanan 2014 Robot Trafik Raporu internet trafiği konusunda çarpıcı sonuçlar ortaya koyuyor. Rapora göre geçtiğimiz yıl internet trafiğinin sadece yüzde 44’ü insanlar tarafından yaratıldı.
Yapılan araştırmalar dijital reklam pazarının hem dünyada hem de Türkiye’de hızlı bir büyüme içinde olduğunu gösteriyor. Türkiye’yle ilgili yayınlanan güncellenen rakamları ilerleyen sayfalarda görebilirsiniz. Pazarın ulaştığı büyüklüğü göstermek adına, eMarketer’in verileri aydınlatıcı. Sitenin verilerine göre dünyada dijital reklam harcaması 2014’te 140 milyar dolara yakın bir düzeyde gerçekleşti. Son iki yılda yüzde 30’dan fazla büyüyen pazarın 2015’te 170 milyar doları bulması bekleniyor.
Dijital dünya, hem ölçülebilir olması hem de doğrudan hedef kitleye ulaşılabilmesi açısından reklam verenleri cezbediyor. Yayınladığı reklamın, kimler tarafından ne kadar süre boyunca görüntülendiğini bilmek reklam verenin şimdiye kadarki en büyük rüyasıydı ve dijital mecralarla bu gerçekleşiyor. Yoksa reklam veren gerçekleştiğini mi zannediyor?
Dijital dünyaya hızla ayak uyduran reklam verenler, son yıllarda artan “insan olmayan trafik” (Non-human traffic-NHT) ve reklam sahtekarlığından muzdarip. Dijital pazarlama konusunda raporlar yayınlayan comScore, bu konuda yayınladığı “Non-Human Traffic” (İnsan olmayan trafik) raporunda reklam verenleri uyarıyor. “Dijitalde ulaştığınız kitle ile ulaştığınız görünürlük ölçümleri insan-olmayan trafiği içeriyorsa, yanlış yoldasınız demektir” diyen comScore, reklam sahtekarlığının giderek büyüyen bir problem olduğuna dikkat çekiyor.
Trafiğinizin üçte biri kötü
“İnsan-kaynaklı olmayan trafik” bir web sitesine kasıtlı veya kasıtsız bir şekilde bilinmeyen kaynaklardan/bilgisayar sistemlerinden yaratılan trafik anlamına geliyor. Bu trafiğin bir kısmı, masum bir şekilde iyi niyetle gerçekleştirilirken; çoğu daha fazla reklam geliri elde etmek veya sitelere saldırı düzenlemek amacıyla yaratılıyor.
Incapsula tarafından yayınlanan 2014 Robot Trafik Raporu bu konuda çarpıcı sonuçlar ortaya koyuyor. Rapora göre 2014’te internet trafiğinin sadece yüzde 44’ü insanlar tarafından yaratıldı. Geriye kalan yüzde 56’sı robot kaynaklıydı. Incapsula, robot trafiğini de kendi içinde “iyi” ve “kötü” olmak üzere ikiye ayırdı. İyi robot trafiği içinde RSS sistemleri gibi uygulamalar yer alırken, kötü amaçlı trafik içinde taklitçiler ve saldırgan araçları bulunuyor.
Incapsula’nın araştırmasına göre 2014’teki yüzde 56 düzeyindeki robot trafiğinin yüzde 27’sinde iyi robotlar, yüzde 29’unda ise kötü robotlar yer aldı. Kötü robotlar da yüzde 22 taklitçiler, yüzde 3.5 saldırı araçları, yüzde 3’ünü içerik kopyalayanlar ve yüzde 0.5’ini de spam mail gönderenler olarak ayrıldı. Incapsula, “Web siteniz ne kadar büyük olursa olsun, internet trafiğinizin üçte biri kötü robotlar tarafından yaratılıyor” diyor.
Daha kötü haberler var
Incapsula son üç yılda özellikle “taklitçi” (impersonator) robotların arttığına dikkat çekiyor. Bu tarz internet trafiği robot kaynaklı olmakla birlikte daha gelişmiş ve kötü amaçlı özellikler sergiliyor. Bilinen taklitçi robot trafikleri arasında sahta arama motorları, tarayıcı özelliklerine sahip robotlar, DDoS saldırıları, ajan robotlar, Proxy sunucular tarafından maskelenen robotlar var. Incapsula’nın verilerine göre 2012’de yüzde 19 olan taklitçi robot kaynaklı trafik, 2013’te yüzde 20.5’e, 2014’te ise yüzde 22’ye yükseldi.
İyi robotlardan ayrı olarak kötü robot trafiğinin web siteleri için ayrı risk ve zararları var. Bunlar içinde en tehlikelisi taklitçi robot trafiği. Her türlü web sitesini hedef alabilen bu robot trafiğinin web sitesine verebileceği zararlar arasında siteyi çökertme, veri çalma, site/sunucu gaspı, hizmeti bozma gibi olumsuz sonuçlar bulunuyor. Diğer kötü robotlara bakıldığında ise yaygın olarak karşılaşılan siteyi ele geçirmeye yönelik araçlar. Ağırlıklı olarak içerik yönetim sistemine sahip siteleri hedef alan bu robotlar ise sitelerden veri çalmanın yanında, sunucu ve site gaspında bulunabiliyor. Ağırlıklı olarak e-ticaret sitelerini hedef alan içerik kopyalayan robotlar da içerik çalmanın yanında fiyatlarla oynama ve iş modellerini bozma gibi etkilerde bulunurken, spam gönderen robotlar ise link içeren sahte görüşler gönderiyor ve arama motorlarının kara listeye girmesine neden oluyor.
Azaldı ama…
Incapsula’nın 2012 rakamlarına göre yüzde 51 olan insan-kaynaklı olmayan internet trafiği 2013’te yüzde 61.5’e çıkmıştı. 2014’te bu rakamın yüzde 56’ya gerilediğini görüyoruz. Incapsula bunun nedenini RSS’den gelen trafiğin azalmasıyla açıklıyor. Özellikle burada Google’ın Reader platformunu kapatmasından sonra azalan RSS aktivitesine dikkat çeken Incapsula, bunun iyi robot trafiğinde azalma anlamına geldiğini belirtiyor.
En büyük arama motoru olarak yaratılan iyi robot trafiğinde Google’ın etkisi önemli. Büyüklüğüne bakmaksızın tüm web sitelerini tarayan Google, doğal olarak internet dünyasında önemli bir trafik yaratıyor. Bu web sitelerinin daha fazla kullanıcıya ulaşabilmeleri için oldukça önemli. Ancak genel resme bakıldığında reklam verilenlerin endişelenmesi gereken bir manzara olduğu da tartışılmaz.
comScore, insan kaynaklı olmayan internet trafiğinin reklam verenlerinin ana performans göstergelerini yanlış hesaplamaya ittiğine dikkat çekiyor. comScore, “Reklamınız gerçek insanlara ulaşamıyorsa, bu gerçek bir problem” diyor.
Bu yazı IT PRO’nun 183. sayısında yayınlanmıştır.
