Betelgeuse yıldızının vahşi yüzeyi teleskoplarımızı şaşırtıyor!

Yıldızların dönüş hızları, yıldızın karşıt taraflarından gelen ışığın farklılıklarını dikkatlice analiz ederek ölçülür.

Betelgeuse yıldızının yüzeyinin, teleskoplarımızı şaşırtacak derecede vahşi ve anlaşılmaz olduğu gözlemlenmiştir. Bu durum, yıldızın ölüm döşeğindeki davranışlarına dair yeni bir bakış açısı sunuyor. Betelgeuse’un yüzeyindeki bu kaotik hareketlilik, yıldızın beklenenden çok daha hızlı döndüğü yanılsamasını yaratıyor olabilir. Almanya’daki Max Planck Astrofizik Enstitüsü’nden Jing-Ze Ma liderliğindeki bir ekip, Betelgeuse’un kaynayan yüzeyinin, yıldızın dönüş hızını abartılı bir şekilde gösteriyor olabileceğini öne sürdü. Yıldızların dönüş hızları, yıldızın karşıt taraflarından gelen ışığın farklılıklarını dikkatlice analiz ederek ölçülür. Yıldızın bize doğru olan tarafından gelen ışık, mavi spektrumun ucuna doğru biraz daha itilirken, bizden uzaklaşan taraftan gelen ışık kırmızı uca doğru uzar. Bilim insanları, bu mavi kayma ve kırmızı kaymayı ölçerek yıldızın ne kadar hızlı döndüğünü belirleyebilirler.

Simülasyonun ALMA'dan gelen verilerle karşılaştırılması.
Simülasyonun ALMA’dan gelen verilerle karşılaştırılması.

Ancak, Betelgeuse sakin bir yıldız değil. Kırmızı süperdev aşamasında olan Betelgeuse, nükleer yakıtını tüketmek üzere ve yüzeyi konveksiyonla çalkalanıyor. Sıcak malzeme yüzeye kabarcıklar halinde yükselir, soğur ve tekrar düşer. Bu, Güneş’te de Teksas büyüklüğünde konveksiyon hücreleri ile gerçekleşir, ancak Betelgeuse’da bu süreç çok daha şiddetlidir ve konveksiyon hücreleri Güneş Sistemi’ndeki Dünya’nın yörüngesi kadar büyük olabilir. Ma ve ekibi, bu konveksiyonun, Atacama Büyük Milimetre/submilimetre Dizisi (ALMA) gözlemlerinde daha önce ultra hızlı dönüş olarak yorumlanan şey için alternatif bir açıklama sunup sunamayacağını merak ettiler ve 3D simülasyonlara başvurdular.

Kırmızı süperdev yıldızlar gibi Betelgeuse’u modelleyen ve dev konveksiyon tarafından yönetilen, dönmeyen modeller oluşturdular ve sonuçları ALMA’dan sentezlenmiş gözlemler olarak işlediler. Simülasyonları, kırmızı süperdevin bir tarafında yükselen dev konveksiyon hücrelerini ve diğer tarafta çöküp içeri düşen bir hücre kümesini gösterdi. ALMA’nın bu konveksiyon hücrelerini tanımlama çözünürlüğü yoktur; bunun yerine, teleskoptan gelen veriler dönüşe çok benzer görünebilir. Araştırmacılar, simülasyonların yüzde doksanında, ALMA kullanılarak yapılan gözlemlerin saniyede birkaç kilometre hızda dönüş gibi görüneceğini gösterdi.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu