James Webb Uzay Teleskobu (JWST), ilk görevinde şimdiye kadarki en uzak aktif süper kütleli kara deliği keşfetti. Bu kara delik, evrenin yaklaşık 13,1 milyar yıl önceki halini yansıtan bir kozmik zamanda, Büyük Patlama’dan sadece 700 milyon yıl sonra oluştu. Bu, kara deliklerin evrenin erken dönemlerinde nasıl büyüdüğüne dair yeni ipuçları sunuyor.
JWST, 25 Aralık 2023’te fırlatıldıktan sonra, evrenin en eski ve en uzak nesnelerini incelemek için tasarlandı. Teleskop, kızılötesi ışığı algılayabilen gelişmiş aletlere sahiptir. Bu sayede, evrenin genişlemesi nedeniyle kırmızıya kayan ve görünür ışıkta tespit edilemeyen çok uzak nesneleri görebilir.
JWST’nin keşfettiği kara delik, J1249+3449 olarak adlandırılıyor. Bu kara delik, çevresindeki maddeleri yutarken büyük miktarda enerji yayıyor. Bu enerji, kara deliğin etrafındaki gaz ve toz bulutunu ısıtıyor ve parlak bir kızılötesi ışık kaynağı oluşturuyor. Bu tür kara deliklere aktif galaktik çekirdek (AGN) denir.
J1249+3449, JWST’nin kullandığı NIRSpec aleti ile tespit edildi. Bu alet, kızılötesi ışığın spektrumunu analiz ederek, nesnenin kimyasal bileşimi, sıcaklığı, hızı ve uzaklığı gibi özelliklerini belirleyebiliyor. Araştırmacılar, J1249+3449’un spektrumunda, kara deliğin çekim gücü nedeniyle maviye kayan hidrojen alfa çizgisini gözlemlediler. Bu çizgi, kara deliğin yaklaşık 10 milyar güneş kütlesine sahip olduğunu ve evrenin 13,1 milyar yıl önceki haline karşılık gelen bir kırmızıya kayma değeri olan 7,64’e sahip olduğunu gösteriyor.
Bu kırmızıya kayma değeri, J1249+3449’u şimdiye kadarki en uzak AGN yapar. Daha önceki rekor, 7,54 kırmızıya kayma değerine sahip olan J1007+2115 adlı AGN’ye aitti. Bu AGN, 2011 yılında Hubble Uzay Teleskobu ile keşfedilmişti. JWST, Hubble’dan çok daha duyarlı olduğu için, daha da uzak AGN’leri keşfetme potansiyeline sahiptir.
J1249+3449’un keşfi, kara deliklerin evrenin erken dönemlerinde nasıl oluştuğu ve büyüdüğü sorusuna ışık tutuyor. Bilim insanları, kara deliklerin ilk olarak Büyük Patlama’dan kısa bir süre sonra oluşan yoğun madde bölgelerinden veya ilk yıldızların çökmesinden kaynaklandığını düşünüyorlar. Ancak, bu süreçlerin kara delikleri nasıl bu kadar hızlı büyüttüğü henüz açıklanamıyor. JWST, bu gizemi çözmek için daha fazla veri sağlayabilir.
J1249+3449’un keşfi, JWST’nin başarılı bir görevin başlangıcını işaret ediyor. Teleskop, evrenin erken tarihini, yıldız oluşumunu, gezegen sistemlerini ve yaşamın izlerini araştırmaya devam edecek. JWST, insanlığın evreni anlamasına katkıda bulunacak tarihi bir araç olarak görülüyor.
