Avrupa Birliği’nin Yapay Zeka Yasası, 1 Ağustos’ta yürürlüğe girdi. Bu yasa, yüz tanıma için yapay zekanın kullanımına yönelik katı kurallar getirirken, genel amaçlı yapay zeka sistemleri için güvenlik önlemleri oluşturuyor ve vatandaşların haklarını koruyor.
Yapay Zeka Yasası nedir?
Yapay Zeka Yasası, Avrupa’da yapay zekanın güvenli ve etik bir şekilde kullanılmasını sağlamak için AB genelinde bir dizi önlem sunuyor. ChatGPT gibi temel yapay zeka modellerinin geliştiricileri için yeni şeffaflık gerekliliklerini içeriyor.
Parlamento onayı
Avrupa Birliği Parlamentosu, 13 Mart 2024’te Yapay Zeka Yasası’nı kabul etti. 523 üye yasaya evet oyu verirken, 46 üye hayır oyu kullandı ve 49 üye çekimser kaldı. Bu oylama, üye devletlerin 2023 Aralık ayında düzenlemeler üzerinde anlaşmasının ardından gerçekleşti.
Yürürlüğe giriş ve uygulama süreci
Yapay Zeka Yasası, 12 Temmuz 2024’te Avrupa Birliği Resmi Gazetesi’nde yayımlandı ve 1 Ağustos’ta yürürlüğe girdi. Ancak çeşitli hükümler aşamalı olarak uygulanacak:
- Yasaklanan uygulamalara ilişkin yasaklar, Şubat 2024’te yürürlüğe girecek.
- Genel amaçlı yapay zeka kuralları, Ağustos 2025’te yürürlüğe girecek.
- Yüksek riskli yapay zeka sistemleri için yükümlülükler, Ağustos 2026’da yürürlüğe girecek.
- Mevcut AB sağlık ve güvenlik mevzuatına tabi yüksek riskli sistemler için yükümlülükler, Ağustos 2027’de yürürlüğe girecek.
Yapay Zeka Yasası kapsamında yasaklanan kullanımlar
Yapay Zeka Yasası, bazı yapay zeka kullanım durumlarını tamamen yasaklıyor:
- Politik, dini, felsefi inançlar veya cinsel yönelim gibi duyarlı özelliklere dayalı biyometrik sınıflandırma sistemleri.
- İnternetten veya CCTV görüntülerinden hedeflenmemiş yüz görüntülerinin kaldırılması.
- İş yerlerinde ve eğitim kurumlarında duygu tanıma.
- Sosyal davranış veya kişisel özelliklere dayalı sosyal puanlama.
- İnsan davranışını manipüle eden yapay zeka sistemleri.
- Yaş, engellilik, sosyal veya ekonomik durum gibi nedenlerle insanların kırılganlıklarını istismar eden yapay zeka sistemleri.
Uyumsuzluk durumunda cezalar
Mevzuata uymayan şirketler, ihlalin ve şirketin büyüklüğüne bağlı olarak 35 milyon € (38 milyon $) veya global cironun %7’si ile 7,5 milyon € (8,1 milyon $) veya cironun %1,5’i arasında değişen para cezalarıyla karşı karşıya kalabilirler.
İşletmeler için öneriler
TechRepublic, işletmelerin yeni mevzuata uyumu sağlamak için şu adımları atmalarını öneriyor:
- İçsel olarak dağıtılan ve üçüncü taraf satıcılar tarafından sağlanan yapay zeka sistemlerinin envanterini oluşturun.
- Çoklu işlevlerden girdi alarak güncel düzenleyici standartlarla uyumlu bir yönetim çerçevesi uygulayın veya güncelleyin.
- Mevcut olan risk yönetim prosedürlerini belirleyin ve yapay zeka sistemleriyle ilişkili potansiyel risklerle güncelleyin.
- Yapay zeka kullanımının coğrafi dağılımını değerlendirin ve ilgili standartları belirleyin.
- Dış hukuk ve yapay zeka uzmanlarıyla danışarak düzenleyici manzarayı anlayın.
- Yapay zeka sistemlerini izleyen uyum araçlarına yatırım yapın.
- Personeli yapay zeka uyumu ve kullanımı konusunda eğitin.
- Uyum için alınan önlemleri paydaşlara bildirin.
Yapay zeka geliştiricileri için bilgiler
Yüksek riskli yapay zeka sistemlerinin geliştiricileri, vatandaşların temel haklarını nasıl etkileyebileceklerini değerlendirmelidir. Bu yükümlülükler, sağlık, güvenlik, temel haklar, çevre, demokrasi ve hukukun üstünlüğüne önemli potansiyel zarar veren yapay zeka sistemlerini kapsar.
Genel amaçlı yapay zeka sistemlerinin sağlayıcıları, Yapay Zeka Yasası kapsamında şeffaflık gerekliliklerini karşılamak zorundadır. Bu, teknik belgeler oluşturmayı, Avrupa telif hakkı yasalarına uymayı ve yapay zeka temel modellerinin eğitiminde kullanılan veriler hakkında ayrıntılı bilgi sağlamayı içerir.
Yapay Zeka Yasası’nın önemi
Yapay Zeka Yasası, yapay zeka endüstrisi için önemli bir dönüm noktasıdır. AB, yapay zeka kurallarının diğer ülkeler için bir örnek oluşturmasını umuyor. Bu yeni yasa, Avrupa’nın yapay zeka alanındaki liderlik hedeflerini desteklerken, vatandaşlarının haklarını koruma amacını taşıyor.
