Kurumsal iş ihtiyaçları mobiliteyi kurumlarda bir zorunluluk haline getirirken, tüketici ürünlerinden ziyade kurumsal ihtiyaçlar düşünülerek tasarlanmış tabletlere talep artıyor. 10 ile 100 arasında çalışana sahip şirketlerde tablet kullanımındaki yüzde 78’lik artış dikkat çekerken akıllara şu soru geliyor; Kurumlarda nasıl bir tablete ihtiyaç var?
Derya COŞKUN
Bilişim dünyasındaki seçenek çeşitliliğine paralel, teknolojilerin birbiriyle entegre hale gelmesi, şirketlerin, teknoloji, medya, telekomünikasyona hakim olmasını kaçınılmaz kılıyor. Zira özellikle saha operasyonları geniş veya mobil iş gücüne dayanan perakende, sağlık, finans, enerji, lojistik ve telekomünikasyon gibi sektörlerde tablet kullanımı giderek yaygınlaşmaya başlıyor.
Kişisel bilgisayar pazarı küçülürken, asıl fırsatın kurumsal ve ticari tablet pazarında olacağına inanan üreticiler de yeni ürün rotalarını bu alana çevirmiş durumda… Bu nedenle birçok üretici, yeni ürün geliştirme ve inovasyon faaliyetlerine de hız veriyor. Peki, şirketlerin kurumsal iş ihtiyaçlarına yönelik tablet üretiliyor mu? Uzmanlar, ihtiyaçlara yönelik ürünlerin henüz pazarda mevcut olmadığı görüşünde… Kurumsal bir müşteri için elbette bu tabletlerin güvenliği öncelikler arasında yer alıyor. BYOD baskısı artıp, kurumsal öncelikler ön planda tutulmadan geliştirilmiş ürünler şirketlere akın ederken CIO’lar gittikçe zorlaşan güvenlik sorunları ile baş etmeye çalışıyor. Farklı platformlar için geliştirilmiş olan MDM çözümleri, Bitlocker ve TPM benzeri donanımsal ve yazılımsal çözümler güvenlik konusunda CIO’ların en önemli silahları. Ancak yine de tamamen kurumsal iş ihtiyaçları ve güvenlik endişeleri ile harmanlanmış, donanımsal seviyede güvenlik seçenekleri sunan ve kurumsal verinin her zaman gizli kalacağını vaat eden mobil dünyaya olan yolculuk daha çok uzun sürecek gibi görünüyor.
BYOD baskısı artıyor
2011 yılından bu yana BYOD’a yönlenen şirketlerin sayısı hızla artıyor. Özellikle eleman sayısının çok olduğu firmalarda, teknolojik donanımdan tasarruf sağlanması, en iyi teknolojilerin ofis içine sıfır maliyetle sokulması, çalışan memnuniyetinin artırılması ve daha esnek bir çalışma ortamının yaratılabilmesi BYOD’un giderek yaygınlaşmasının başlıca sebeplerinden… Bulut teknolojileri sıkça tercih edilmesine rağmen, güvenlik şüphelerinin henüz ortadan kalkmamış olması BYOD’a olan desteği de açıklıyor. Yapılan araştırmalarda da görülüyor ki, BYOD’a geçen şirketlerin bir çoğunda çalışanlar, donanım ve servis bedellerini kendileri karşılıyor. Bir kısım çalışanın ise kullandıkları servis bedellerinin işveren tarafından karşılanması gibi bir istekleri elbette var. İşverenlerin birçoğu da limitler dahilinde hizmet bedellerini ödemeye yakın duruyorlar.
Kurumsal tabletler tek bir cihaz ihtiyacı ön plana çıkıyor
Peki, özel hayat ve iş hayatı birbirinden nasıl ayrılacak? Bu konuda çalışanlar ve işverenlerin çok da zorluk çektiği söylenemez. Yeni kuşak çalışanların teknolojiyi yakından takip ediyor olması, bir bakıma bu sorunu da ortadan kaldırıyor. Sahip oldukları cihazları gün içinde de kullanmak isteyen çalışanların bu isteği, çift cihazın getirdiği günlük hantallığı da ortadan kaldırıyor. Tabi çalışma hayatında hareket halinde olabilmenin yolu, her daim hafif, taşınabilir özelliği olan cihazlar kullanmaktan geçiyor. Kurumsal tabletlerde de taşınabilirliğiyle birlikte, birçok özelliği barındırabilen tek bir cihaz ihtiyacı ön plana çıkıyor. Araştırmalar da ortaya koyuyor ki, çalışanların kendi cihazlarını iş yerinde kullanmaları motivasyonlarını yükselttiği gibi, daha yaratıcı ve üretici olduklarını da gösteriyor. Fakat BYOD, şirketlerin teknolojik alt yapısını yönetmeye çalışan CIO’lar, IT yöneticileri, IT departmanlarına da bazı zorluklar getiriyor. Öngörülmemiş problemler, yönetim sistemlerinin kurulmasına dair ortaya çıkan ihtiyaçlar, kontrol problemleri, ek maliyetler ve her şeyden önemlisi de güvenlik açıkları… Mobil cihaz yönetimi sistemi kurulduğu takdirde de bu sefer kurumsal veri takibi, yedekleme işlemleri, güvenlik gibi konuların sağlanmasına yönelik çabalar sırasında kişisel aygıtlardaki özel bilgilerin erişime açılması, kişisel aygıtlara yüklenmek istenen programlara izin verilmesi, yüklenen programların uzaktan erişimle silinmesi gibi sıkıntıların doğması kaçınılmaz… Tabi bütün bunların yanında, çalışanların kendi cihazlarına gösterdiği özen de gözden kaçırılmaması gereken başka bir konu… Kendi cihazlarına şirket cihazlarından daha fazla önem gösteren çalışanlar, iş içinde doğabilecek hasarlarda, kırılma ve çalınma gibi durumlarda ise sorumluluk paylaşımı konusunda daha temkinli.
Mobil cihaz yönetimi sistemi kurulduğu takdirde de bu sefer kurumsal veri takibi, yedekleme işlemleri, güvenlik gibi konuların sağlanmasına yönelik çabalar sırasında kişisel aygıtlardaki özel bilgilerin erişime açılması, şirket ağına zarar verebileceği endişesiyle kişisel aygıtlara yüklenmek istenen programlara izin verilmemesi, yüklenen programların uzaktan erişimle silinmesi gibi sıkıntılar söz konusu. İkinci olarak, farklı cihazların kullandığı sistem altyapılarının, teknolojilerinin ve cihazlarda kurulmuş ve kullanılan programlarının birbirinden farklı olması, uyuşmaması, standardizasyon anlamında da büyük problemlere yol açmakta. Cihazlarda kullanılan programların lisans kontrolleri de başlı başına ele alınması gereken başka bir konu.
Güvenlik açıklarından korunmanın yolları
Peki, güvenlik açıklarından şirketler nasıl korunabilir? Bunun elbette, tam olarak bir çözüm noktası bulunmamakta; ancak, veri güvenliği günümüzde şirketleri en fazla endişelendiren konu olurken, dikkatli seçim yapan şirketler, kısmen güvenlik risklerinin önüne geçebiliyor. Gelişmiş güvenlik özelliklerinin yanı sıra kurumsal tabletlerin aynı zamanda mevcut ortamlara kolayca entegre edilmeleri, şirketin günlük kullandığı programı desteklemeleri, kesintisiz erişim ve farklı iş ortamlarında rahatlıkla kullanılabilmeleri gerekiyor.
Kurumsal tabletlerin mevcut BT ortamlarına kolaylıkla entegre olabilmeleri de en az güvenlik kadar önem taşıyan bir başka konu. Bu durum kurumların entegrasyon maliyetlerini azalttığı gibi, cihazların çalışanın tercihlerine göre yapılandırılması kolaylaşıyor. Güvenlik ve entegrasyon için deneyimli tedarikçilerin ürünlerinin tercih edilmesi gerekliliğini elbette ki söylememize gerek yok!
CIO’lar BYOD uygulamasının önemine vurgu yapıyor
Her kullanıcı davranışına uygun farklı çözümler geliştirilen günümüzde, kurum içinde en büyük problemlerden biri kullanıcının iş yapış biçimine uygun tablet çözümü olabiliyor. Çalışanın kişisel tableti ile kurum içinde kullandığı tabletinin farklı olması cihazın benimsenmesini de zorlaştırıyor. Bu yüzden CIO’lar BYOD uygulamasının önemine vurgu yapıyor. Ancak tabi bazı durumlarda şirketler BYOD konusuna endişeli bakıyor. Zira, yazılım lisansları, hizmet esnasında cihazın teknik servisini kimin karşılayacağı ve güvenlik konuları BYOD’un şirket içinde yaygınlaşmasının önüne geçebiliyor.
BYOD uygulaması MDM çözümleriyle daha da yaygınlaşacak
CIO’lar, bugün son kullanıcıya yönelik cihazların kurumsal kullanım için yeterli olduğunu düşünüyor. Özellikle MDM çözümlerinin gelişmesiyle kurumsal firmaların IT yöneticilerinin kafalarındaki güvenliğe dair soru işaretlerinin tamamen giderildiğini söyleyen CIO’lara göre, BYOD uygulaması kurumsal MDM çözümleriyle daha da yaygınlaşacak. Zira, günümüzde de mobil cihaz yönetim uygulamalarının tüm işletim sistemlerini kapsayan yetkinlikleri, mobil operatörlerin bu hizmeti bir servis olarak sağlaması gibi imkanlarla, cihazlar bireysel ve kurumsal amaçlı olarak iki taraflı kullanılabilir duruma geldi. Peki, CIO’lar kurumsal tabletlerin iş hayatındaki konumuyla ilgili neler düşünüyor?
Barış Erdim-Toyota Bilgi Sistemleri ve Kurumsal Planlama Grup Müdürü
“Tercihlerimizde en önem verdiğimiz nokta kurumsal uygulamalarımızı taşıyabileceğimiz platformlar olması… Bu da özellikle işletim sistemini ve bizim yapımıza uygun uygulamaları barındıran tabletleri ön plana çıkarıyor. Piyasada erişilebilir olan ve pazar payında ön sıralarda bulunan hemen hemen her cihazla ihtiyaçlarımızı karşıladığımızı söyleyebilirim. Bu noktada da tercihlerimizi etkileyen ikincil parametrelere bakmak gerekiyor. Özellikle saha ekiplerinin yoğun kullandığı cihazlar olduğundan, dayanıklılık ve servis hizmetleri göz ardı edilemez faktörler olarak ön plana çıkıyor. İşletim sistemlerine gelince; bence işletim sistemleri arasında stabil çalışma, ihtiyaçları karşılama, performans gibi konularda çok büyük farklar yok. Önemli olan kurumunuza uygun olan çözüme odaklanmak. Her birinin farklı özellikleri ön plana çıkıyor. Kurumsal ihtiyacınıza göre her birini farklı noktalarda konumlandırabilirsiniz. Örneğin native iOS uygulamalarını görsellik açısından BI uygulamalarında kullanılabilirken, ERP ve Ofis içi uygulamalarında Windows Mobile tercih edilebilirsiniz. Tüm kurumlar için tek bir doğru işletim sistemi olduğunu düşünmüyorum.”
Funda Babacan Öney-Abank Bilgi Sistemleri Genel Müdür Yardımcısı
Kurumsal tabletleri dışarıya çıkan, ofiste sürekli bulunmayan kişiler için tercih ettiğimizden pil ömrü, dayanıklılık ve hafiflik önemli özellikler arasında. Tabletler için çalışanlarımıza özel geliştireceğimiz çözümlerde işletim sistemine özel çözüm üretmeyi şu aşamada planlamamaktayız. İş modelimizi mobilite üzerine kurguladığımızdan daha fazla sayıda tablet kullanmayı planladığımız için fiyat da tabii ki önemli parametrelerden biri. Tüketiciler açısından baktığımızda güvenlikle ve yaygınlıkla ilgili istatistikler herkes tarafından biliniyor. Mobil store’lar için uygulama geliştireceğimiz ortamlarda son kullanıcının yoğun kullandığı işletim sistemlerinde güvenliğe uygun çözümler üretiyoruz. Ama kendi çalışanlarımız için seçtiğimiz tabletler içinse, beraberinde kullanılacak Mobil cihaz yönetimi (MDM) işletim sistemlerindeki güvenlik zaaflarını kurumsal açıdan yönetilir duruma getirmeyi amaçlıyoruz.”
Özgür Özsoy-Takeda İlaç IS/IT Müdürü
“Global çapta kurumsal olarak kullanmakta olduğumuz e-posta uygulaması sadece iOS tabanlı sistem destekli olup buna mukabil CLM uygulamalarında da değerli seçenekler olması IOS tabanlı tabletleri kullanmaya yönlendirdi. Kullanım amaçlarımız açısından PC’lere göre fiyat/performans karşılaştırmalarında iOS tabletler birkaç adım önde yer alıyor. Uzun yıllar Windows tabanlı cihazlara olan alışkanlık her ekranda Start/Başlat arama duygusunu yerleştirmiş olsa da iOS’u güçlü ve güvenli buluyorum. İhtiyaçlar anlamında ise çalışanların Windows işletim sistemlerine olan aşinalığı sebebiyle Windows tabanlı güçlü ve güvenli cihazlar yaygınlaştığı taktirde tekrar eski popülaritesini kazanacağını düşünüyorum.”
Şevket S. Çelikkanat-Ayaydın Miroglio Group Bilgi Teknolojileri ve Lojistik Direktörü
“Kurumsal tablet tercihlerimizde seçimimizi etkileyen temel özellikler arasında; uzak alanda çalışan kullanıcıların mümkün olan en az sorun ve minimum eğitim ihtiyacı ile tabletlerini kullanmaları geliyor. Bunun için de iPAD ve iOS seçimi yapıldı. Teknik özellikleri son derece yeterli… Darbeye dayanıklı hale getirilmesi ve kolay taşınabilmesi için özel bir kılıf tedarik edildi. Bütün bunlara bağlı olarak da işletim sistemleri arasında iOS seçildiğinden dolayı, iOS’u güvenli buluyoruz. Kurumsal ihtiyaçlarımıza da cevap veren bu işletim sistemi için söyleyebilirim ki, iPAD üzerinde veri tutulmadığı sadece web tabanlı uygulamalara bağlanıldığı için güvenlik açısından risk görmüyoruz.”
Şeref Keser-Baydemirler/CIO
“Kurumsal ihtiyaçlar için özel cihazlar gerekiyor. Kurumsal tablet tercihlerimizde seçimimizi etkileyen temel özellikler işletim sistemi ve dayanıklılık olduğunu söyleyebilirim. Son kullanıcıya yönelik üretilen cihazların kurumsal kullanım için yeterli teknik özelliklere sahip olup olmadığı konusunda ise dayanıklılık hariç, yeterli diyebilirim. BYOD ile birlikte tüketici ürünlerinin kurumumuzda kullanımı, MDM çözümleri ile birlikte olursa kullanılması gerekir. Biz işletim sistemi konusunda iOS’u tercih ediyoruz. Çünkü AppStore’daki uygulama zenginliği ve stabil olması açısından şu anda en iyi o.”
Bidar Özgür Ulutaş-Nobel İlaç Bilgi Teknolojileri Direktörü
Kurumsal tablet tercihlerimizi yaparken bu konudaki seçimimizi etkileyen temel özellikler arasında öncelikle işletim sistemi, ebat, ağırlık, fiyat ve tabi ki destek geliyor. Kurumsal ihtiyaçlar için özel cihazların olması, yani BYOD, IT alt yapısını oturtmuş şirketlerde şirket çalışanlarını mutlu etmek amacıyla uygulanabilir ancak aynı zamanda IT’ye operasyonel ve maddi bir yük getirdiğini de düşünüyorum. İşletim sistemleri arasında bizim şirketimize daha yakın işletim sistemi, kurum ana fonksiyonlarında kullanabileceğimiz uygulamaların geliştirildiği platformlar içinde, iOS ve Windows geliyor.
Tayfun Küçük- Odea Bank CTO’su
Kurumsal tablet tercihlerimizde seçimimizi etkileyen temel özellikler kullanım amacına göre büyük farklılıklar gösterebiliyor. Zira, saha satış ekipleri için tercihlerimizde dayanıklılık, pil ömrü, ekran parlaklığı, iki elle ayakta kullanılabilirlik, kamera özellikleri, iş süreçlerine uygun ve temel bankacılık ile entegre edilebilir işletim sistemi, ofis çalışanlarımız için üretkenlik ve uygulama çeşitliliği, kişilerin genel kullanım alışkanlıkları, şubelerimizde müşterilerimizin kullanımına sunduğumuz tabletler için de tablet tutucu alternatifleri, tablet üzerinde tek bir uygulamayı kullanıma sunabilmek gibi özellikler öne çıkıyor. Android, iOS ve Windows Mobile işletim sistemlerinin kendi içlerinde farklı avantajları barındırıyor olması ve uygulama geliştiricilerin büyük çoğunlukla her üç işletim sistemini kapsayacak şekilde hizmet vermeleri, cihazlarda sahip olduğumuz kullanım amaçlı çeşitliliği işletim seviyesine de taşıyabilmemize olanak sağlıyor. Örneğin, Windows Mobile.NET üzerinde yazılmış bir temel bankacılık uygulaması ile daha kolay entegrasyon imkanı sunması ile, iOS destek verilmesi gereken cihaz çeşitliliği daha az olduğu için daha az test ihtiyacı gerektirmesi ve uygulamaların ortak kaynak kullanımı konusunda sahip olduğu katı politikaları ile, Android ise açık mimarisi ile daha kolay bir uyarlama ve özelleştirme sağlaması ile farklı ihtiyaçlar için daha uygun ve daha yakın olabiliyor. Kurumsal tabletler konusunda ise, biz kendi kurumumuzda operasyona başladığımız ilk günümüzden beri yarattığı verimlilik ve çalışan memnuniyeti açısından BYOD – Kendi cihazını getir desteği vererek buna uygun gelişmiş bir mobil cihaz politikası belirledik.
Çetin Çibuk- İSKİ CIO’su
Kurumsal tablet tercih ederken, kurumsal kullanım için yeterli teknik özelliklere sahip cihazlar, teknik servis desteği, kurumsal yazılımlara uyumluluk ve maliyet/performans kriterlerine uygun olarak tercih yapıyoruz. Faaliyet çok önemli belirleyici bir parametre olmamakla birlikte, servis desteği en önemli parametre bizim için. Zira devam ettirilebilir olması önemli. İSKİ’de bilgi ve teknoloji odaklı hizmet üretilmesi, kurum ile çalışan ve kurum ile müşteri arasındaki hizmet ve bilgi paylaşımının üst düzeye çıkartıldığı uygulamalara önem veriliyor. Windows, iOS ve Android tabanlı kişisel akıllı telefon ve tabletleri olan müşterilerin ve kurum üst yöneticileri ile personellerin network ve internet kurumsal iletişim ağına yetkileri dâhilinde bağlanmaları sağlanıyor. Kurum üst yöneticileri için iPhone ve iPad cihazlar temin ediliyor.
