Rusya’daki Skolkovo Teknoloji Enstitüsü (Skoltech) araştırmacıları, çevre kirliliğiyle mücadelede devrim niteliğinde bir cihaz geliştirdi. “E-burun” adı verilen bu yapay zeka destekli cihaz, petrol sızıntılarını toprakta tespit edebiliyor, kirlilik izleme çalışmaları yapabiliyor ve rafinerilerin çevre düzenlemelerine uyum sağlamalarına yardımcı oluyor.
E-burun, laboratuvarlarda kullanılan pahalı ve büyük gaz kromatografisi-kütle spektrometresi cihazlarının yerine çok daha uygun maliyetli ve taşınabilir bir alternatif sunuyor.
Petrol tespitinde yüksek performans ve düşük maliyet
Araştırmacılar, e-burunu “rastgele orman” algoritmasıyla eğiterek, petrol sızıntılarını 20 kat daha düşük maliyetle tespit edebilecek hale getirdi. Cihaz, hafifliği ve taşınabilirliği sayesinde sadece birkaç metrekareye ihtiyaç duyan geleneksel cihazlara kıyasla saha çalışmalarında büyük kolaylık sağlıyor.
Skoltech araştırmacısı Valery Zaitsev, e-burunun özellikle petrol sahalarında rezervuar verimliliğini izlemek için kullanılabileceğini belirtti. Zaitsev, “Cihazımız, uçucu petrol bileşiklerinin kimyasal özelliklerini analiz ederek petrol sızıntılarını hızlı bir şekilde tespit edebiliyor,” dedi.
E-burun, farklı petrol türlerini ayırt edebilme ve sızıntının üzerinden 12 saat geçtikten sonra bile etkili tespit yapabilme kapasitesine sahip. Araştırma ekibi, bu zorlu görevler için özel bir algoritma geliştirdi. Cihaz, özellikle hafif petrolün hızlı buharlaşması ve ağır petrolün sınırlı yayılımı gibi sorunlara karşı yüksek başarı oranı sunuyor.
Çevresel ve endüstriyel avantajlar
Bu cihaz, çevre kirliliğini hızla tespit ederek şirketlerin büyük cezalarla karşılaşmasını önleyebilir ve kirlilikle ilgili düzenlemelere uyum sağlamalarına yardımcı olabilir. Ayrıca, e-burunun sunduğu teknolojik imkanlar, çevresel riskleri azaltarak toplulukların sağlık sorunlarıyla karşılaşma riskini de düşürebilir. Proje lideri Fedor Fedorov, cihazın ticari bir ürün olarak pazara sunulmasının hedeflendiğini ve endüstriyel şirketlerin emisyon izleme gibi özel görevler için cihazı kullanabileceğini vurguladı.
Skoltech ekibi, e-burunu daha da geliştirerek insan burnu gibi kokuları analiz edebilme yeteneği kazandırmayı hedefliyor. “Cihazımız bir gün, kokunun hoş olup olmadığını veya yoğunluğunu değerlendirebilecek seviyeye ulaşacak,” diyen Fedorov, bu teknolojinin çevresel sürdürülebilirliğe katkıda bulunacağına dikkat çekti.
