BT Altyapı Kütüphanesi olarak bilinen ITIL, BT servislerini en iyi şekilde ve tam olarak yönetmek üzere geliştirilmiş bir servis yönetim metodolojisidir.
ITIL’in BT hizmet yönetimine olan sistematik yaklaşımı, birçok şeye yardımcı olabilmektedir. Örneğin, işletmelerin riski yönetmesinde, düşük maliyetli uygulamalar oluşturmada, istikrarlı bir BT ortamı yaratmada oldukça destekçidir. Bu gibi faydalarından dolayı da ITIL, oldukça önemli bir yere sahiptir.
ITIL, BT hizmetleri sunumunda en iyi uygulamaları tanımlayan birimler kütüphanesidir.
ITIL’in Tarihi
ITIL ortaya çıkmasından bu yana birçok değişimden geçmiştir. Orijinal kitapları da ilk olarak 2000 yılında piyasaya sürülmüştür ve her biri BT yönetiminin bir yönüne odaklanmıştır. Şimdilerde ise BT hizmet sürecinin gelişmelerini anlatan beş kitaptan oluşuyor.
ITIL’in ilk ortaya çıktığı yıllar 1980’lerdir. Bu yıllarda Birleşik Krallık Hükümetleri CCTA tarafından BT hizmetlerinin ve kaynaklarının daha iyi ve eksiksiz kullanılmasını sağlamak için ITIL kurulmuştur. ITIL kavramı ise yine 1980’li yıllarda çıkmıştır. Şimdilerde Hükümet Ticaret Ofisi (OGC) olarak bilinen CCTA (Merkezi Bilgisayar ve Telekomünikasyon Kurumu), BT kaynaklarının verimli ve en iyi şekilde kullanılması için, finansal olarak sorumlu oldu.
ITIL’in ilk sürümü mevcut ITIL’den çok farklıydı. Kavramsal olarak benzerlerdi ama hizmet gelişmeye devam ettikçe hizmet desteği üzerine odaklandı.
1990’lı yıllara gelindiğinde Avrupalı şirketler ve birçok kurum, işleyişini benimsemişlerdi. ITIL oldukça yaygın hale gelmişti ve sivil toplum kuruluşlarında da kullanılmaya başlanmıştı. Teknolojinin ve popülaritenin de artmasıyla birlikte BT de gelişti ve değişti. Bununla birlikte ITIL de gelişti.
2000 yılında CCTA Devlet Ticaret Ofisi ile birleşti ve bu yıl içinde Microsoft da ITIL’i kendi sistemini geliştirmek için kullandı.
2001 yılında ITIL’in ikinci sürümü piyasaya sürüldü. Yayınlanan kitaplar daha kısa kullanılabilir hacimlere dönüştürüldü. Daha sonraki yıllarda da dünyada en yaygın kullanılan BT hizmet yönetimi en iyi uygulama yaklaşımı olarak görüldü.
2007 yılına gelindiğinde de üçüncü sürümü yayınlandı. Bu sefer de BT iş birleşimine vurgu yapan, hizmet yönetiminde daha fazla yaşam döngüsünü benimseyen bir yaklaşım denendi.
ITIL’in dördüncü sürümü de 2019 yılında piyasaya sürüldü. Bu sürüm de süreçleri otomatikleştirmek, hizmet yönetimini sürekli geliştirmek ve BT çalışmalarını işletmeye entegre etmek amacını korumaya devam etti. Aynı zamanda ITIL, teknolojiye uygun olarak araçları ve yazılımları da güncellemektedir. Son güncellenmesinden bu yana BT departmanı her işin ayrılmaz bir parçası oldu ve bu benimsenen anlayışla birlikte esneklik ve iş birliğine dayalı bir hale geldi. Bütün bunlara ek olarak şunu da söylemek gerekmektedir: ITIL 4, dokuz yol gösterici ilkeden oluşmaktadır. Bu ilkeler; “Değerlere odaklanmak, deneyim için tasarım, bulunulan yerden başlamak, bütüncül olarak çalışmak, yinelemeli olarak ilerlemek, doğrudan gözlemlemek, şeffaf olmak, işbirliğini benimsemek ve basit tutmak” tır.
ITIL 4, müşterilerin kamuoyu algılarını, müşterilerin memnuniyetlerini veya olumsuz geri dönüşlerini anlayarak vurgulamasını yapar.
ITIL’in geliştirilmesindeki amaç, ticarileştirilebilecek bir ürün yaratmak değildi; onun yerine hükümetin BT içinde kabul edilmiş yardımcı olabilecek en iyi uygulamaları bir araya getirerek maliyetleri artıran, aynı zamanda hataların devam etmesine izin veren üzücü standart prosedürlerin eksikliği ön plandaydı. Bu sayede en iyi uygulamaların da dağıtımının kamu ve özel sektörde oldukça fayda sağlayacağı kısa süre içerisinde anlaşıldı.
Zaman geçtikçe ve ITIL tanındıkça, güvenilirliği de arttı. Böylece birçok alanda da öne çıkan bir isim oldu. ITIL, 2013’ten beridir ortak bir girişim olan Axelos’a aittir. Axelos da güncellemeleri ve süreçle ilgili değişimleri yönetim aşamasında işletmelere ITIL çerçevesini kullanma lisansı vermektedir. Fakat dâhili olarak kullanmak isteyen kuruluşların lisansa ihtiyacı yoktur.
Axelos 2018 yılında ITIL 4’ü duyurdu ve ITIL 4 daha çevik, esnek ve daha da özelleştirilebilir bir sunum olmasından dolayı modern işletmeler için güncellenmiş bir sürümdür. Bununla birlikte son sürümü birçok işletmeyi de entegre olmaya teşvik etmektedir.
ITIL Nasıl Uygulanabilir?
ITIL aslında bir e-kitap koleksiyonudur. Fakat okumaya devam ederek BT operasyonlarınıza bir katkı sağlamaz. Öncelikle kavramları oldukça iyi anlamalısınız ve sonrasında personel katılımı sağlamalısınız. ITIL bir sürü danışmanlığı, eğitimleri ve sertifikaları da beraberinde getirir. 90’ların başından itibaren sertifikalar, bulunulan yere bağlı olarak birbirinden bağımsız iki organ tarafından yönetilmiştir. Bunlar EXIN ve ISEB’tir. 2006 yılında bu iki yer BT yönetimini de ilerletebilmek adına ittifak kurdular.
ITIL Şirketlerin İş Performanslarını Nasıl Artırır?
Bir BT organizasyonu, riski yönetebiliyorsa ve altyapısını oldukça iyi koruyabiliyorsa sadece paradan tasarruf etmekle kalmaz aynı zamanda çalışanlarının daha iyi ve verimli bir şekilde çalışmalarına da yardımcı olur. ITIL, bu açıdan birçok avantaj sunmaktadır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz: BT maliyetleri düşüktür, BT hizmetleri kanıtlanmış en iyi uygulama süreçlerini kullanarak gelişmiştir, hizmet sunumuna daha iyi bir yaklaşımla geliştirilmiş olan müşteri memnuniyeti sağlar, standartları ve rehberliği mevcuttur, gelişmiş verimlilik sağlar, beceri ve deneyim gelişmiş şekilde kullanılabilir.
Axelos’a göre de ITIL, işletmelere şu yardımları sunmaktadır:
- İşletmelere, bozulmaları ve başarısızlığı yönetmelerinde yardımcı olur.
- Müşteri ilişkilerini güçlendirir çünkü onlara ihtiyaçlarını karşılayan verimli hizmetler sunar.
- Düşük maliyetler oluşturur.
- İstikrarlı ortamlar oluşturur.
