Açılımı Virtual Private Network (Sanal Özel Ağ) olan VPN, özel bir ağdır. Bir kamu internet bağlantısını kullanarak özel ağ oluşturur ve size çevrimiçi gizlilik verir.
Yani bilgisayar aygıtları, genel ağlar üzerinden veri almak ve göndermek için imkân sağlamaktadır. Şöyle de söylemek mümkündür: Bir VPN, bilgisayarınızı, akıllı cihazlarınızı internet üzerindeki bir yere bağlayabilir ve o bilgisayara ait olan internet bağlantısını kullanarak internette gezinmenizi sağlar. VPN’lerin en önemli özelliklerinden birisi de IP adresinizi gizlemesidir. Bu sayede çevrimiçi yaptığınız işlemlerinizin izlenmesi zorlaşır. Bunların yanı sıra güvenli bir Wi-fi noktasından bile daha fazla gizlilik sağlayabilmek için şifreli bağlantılar yaratır. Şifreleme sistemi de VPN bağlantısının yapısında olmamasına rağmen yaygın bir parçası olarak sayılmaktadır.
VPN’in kullanım amaçları da çeşitlidir. Örneğin, web sitelerinde yer alan ses ve video akışlarını atlayabilirsiniz. Ya da Netflix gibi medya akışlarını izleyebilirsiniz. Güvenilmez internet bağlantılarına karşı kendinizi koruyabilirsiniz. Konumunuzu gizleyerek başka sitelerde ve bağlantılarda gezinebilirsiniz.
VPN teknolojisi uzak şubelere, kullanıcılara veya kurumsal uygulamalara erişim sağlanabilmesi için geliştirilmiştir. Şimdilerde kişiler, farklı ülkelere ait içerikleri izlemek için veya coğrafi kısıtlamaları atlamak için VPN kullanmaktadır.
Güvenlik açısından VPN şifreli, katmanlı bir tünel protokolü kullanılarak kurulabilir. Kullanıcıların ise ağa erişebilmesi için birkaç kimlik doğrulama yöntemini geçmeleri gerekebilmektedir.
VPN’in avantajları nelerdir?
VPN birçok şeyi gizlemekle birlikte, temelindeki odak noktası gizliliktir. Gizliliğinizi tehlikeye atacak birçok bilgiyi gizler. Örneğin, tarama geçmişinizi gizler. İnternete girdiğiniz an neler yaptınız, hangi sitelere girdiniz, ne kadar vakit harcadınız gibi birçok bilgi takip edilmektedir. Bazı web siteleri tarih de tutmaktadır. Böylece arama geçmişini izleyerek bilgileri alır ve IP adresinize bağlayabilir. Fakat VPN varsa, bunun önüne geçebilirsiniz ve kendinizi gizleyebilirsiniz.
Daha önce de belirtildiği gibi IP adresinizi ve konumuzu gizler. IP adresi oldukça önemli bir noktadır ve IP adresine ulaşan herkes internette ne arıyorsanız hepsine erişebilir. VPN, başka yere ait bir bağlantıyı kullandığı için çevrimiçi gizliliğiniz sağlanır.
Bazen de özel olarak ilgi alanınıza ait şeyleri izlemek için ödeme yapmanız gerekebilir. Fakat ülke dışına gittiğiniz zaman akış hizmeti kullanılamayabilir. Eğer VPN’e sahipseniz kendi ülkenizde bir IP adresi seçebilirsiniz.
Hepimizin olmazsa olmazı haline gelmiş olan mobil cihazlarımız için de oldukça faydası vardır. Mobil cihazlarınızın, telefonlarınızın meraklı kişilerden korunmasını sağlar. Eğer, mobil cihazdan bir siteye giriş yaparsanız bütün bilgilerinize ulaşılması çok uzun zaman almaz. Bu yüzden bir VPN’e sahipseniz, istediğiniz yere giriş yapın kimse sizi bulamaz. Bu durum özellikle bilgisayar korsanlarına ve hackerlere karşı oldukça önemli bir önlemdir.
Kimlik hırsızlığına karşı da kullanımı oldukça faydalıdır. Çünkü kimlik hırsızları size ait bilgileri çaldığı zaman adınıza çok ciddi suçlar oluşturabilirler, mülk kiralayabilirler. Aynı şekilde mobil cihazınızda da yaptığınız bankacılık işlemleri ve alış veriş gibi aktiviteler de siber suçlar için oldukça ideal alanlardır. Ama VPN kullanıyorsanız sizin bilgilerinize kimse ulaşamaz ve böylece bilgileriniz güvende olur. Sağladığı koruma sayesinde siber saldırıların ulaşamayacağı şifreli bir tünel oluşturabilir. Yine de kimlik hırsızlığı tamamen önlenemez fakat bilgilerinizi korur.
VPN’nin tarihçesi
VPN’in ilk geliştirilmeye başlandığı zamanlar 1996 yılıdır. Bu yıl içinde bir Microsoft çalışanı da Eşler Arası Tünel Protokolü’nü (PPTP) geliştirmeye başlamıştı. 1999 yılında bir şartname yayınlandı ve zaman içerisinde VPN’ler ve arkasında yer alan teknoloji konsepti değişim gösterdi. VPN, ilk zamanlarında sadece büyük şirket ve kuruluşlar tarafından geliştirilmişti. Çünkü şirketler, ofisler arası iletişimi ve dosya paylaşımını bir şekilde mümkün kılmak istiyordu. Fakat bunu sağlarken de çalışanlarının hassas verileri çalma riski olmadan yetkisiz kullanıcılara uzaktan erişebilmelerini de amaçlıyorlardı. Bu istek ve amaç doğrultusunda VPN’ler ortaya çıktı. Böylece ortak ve özel bir ağa erişim sağlanarak şirket verilerine dünyanın herhangi bir yerinden sanki ofisten ulaşılıyormuş gibi görüntüleme sağlandı. Zaman geçtikçe ve kullanımı da arttıkça daha güçlü şifreleme yöntemleri arandı.
İsmi duyulmaya başladıkça kullanıcı çeşitliliği de genişlemeye başladı. Çünkü çevrimiçi kullanıcıların bile bu özellikten yararlanabilme şansı olduğu fark edildi. Kısa bir süre sonra da üçüncü taraf olarak bilinen VPN sağlayıcıları bu teknolojiyi piyasaya çıkardı. Teknolojinin gelişmesiyle hacklenme, reklamlar, internet sansürü gibi birçok problem de ortaya çıkmıştı. VPN, bütün bunlara bir çözüm oldu. Çünkü herkes biliyordu ki bütün bunlardan korunmanın en iyi yolu, gizlenmekti. Bunu da VPN ile yapabilirlerdi.
Fakat VPN’in dezavantajı da vardır. Örneğin VPN, belirli işletim sistemlerini desteklemektedir. Böyle bir durumda VPN kullanımı kişileri zor duruma sokabilmektedir.
VPN’in kullanım alanları
VPN’ler birçok alanda birçok amaçla kullanılmaktadır. Bunlardan birisi seyahat sırasında bir iş ağına erişimdir. VPN’ler, iş seyahatinde olan kişiler tarafından yolculuk boyunca tüm yerel ağ kaynakları dahil olmak üzere işletmelerine ait ağlara erişmek için kullanırlar. Bu da onlar için kolaylık ve güvenlik sağlar. Bunun yanı sıra seyahat sırasında kendi ağınıza erişmek için de kendi VPN’inizi ayarlayabilirsiniz. Yani başka bir ağa bağlanmak istemiyorsanız evinizdeki ağı kullanabilirsiniz.
Eğer herkese açık bir Wi-fi bağlantısı kullanıyorsanız HTTPS dışındaki web sitelerinde girip çıktığınız yerler herkes tarafından görülebilecektir. Bunun olmasını engellemek isteyenler VPN kullanır. Böylece tüm trafik VPN bağlantısı üzerinden geçer.
Birçok Çinli vatandaş Çin’in Büyük Güvenlik Duvarı’nı dolaşmak ve bütün internet ağlarına ulaşmak için VPN kullanmaktadır. Fakat Büyük Güvenlik Duvarı birçok dolaşımı fark ettiği için VPN’lere müdahale etmeye başladı.
VPN türleri
VPN’lerin birçok çeşidi bulunmaktadır. Bunlardan birisi “Uzaktan Erişim VPN” dir. Uzaktan erişim VPN’ler öncelikle kuruluş ağındaki bir VPN ağ geçidi sunucusuna bağlanır. Ardından gerekli birtakım kimlik doğrulaması bulunmaktadır. Bu VPN türünü daha çok IP Güvenliği veya Güvenli Yuva Katmanı(SSL) kullanmaktadır.
Bir diğeri “Siteden Siteye VPN”dir. Bu türünde VPN, bir konumdaki ağları başka konumdaki ağa bağlanmak için bir ağ geçidi cihazı kullanır. İnternet üzerinden bağlanan VPN’lerin birçoğu IPsec kullanmaktadır.
Mobil VPN’lerde ise tüneller fiziksel IP adresine bağlı değildir. Her tünel mantıksal bir IP adresine bağlanır. Yani bu adres, nerede dolaşım olursa olsun mobil cihaza otomatik olarak bağlanır. Mobil VPN’ler kullanıcılarına sürekli bir hizmet sunmaktadır ve birden çok ağ arasında geçiş yapma imkânı sağlamaktadır.
Donanım VPN’i oldukça avantajlı bir VPN türüdür. Gelişmiş bir güvenliği vardır ve aynı zamanda büyük istemci yükleri için de yük dengeleme sağlayabilmektedir. Bir web tarayıcısı ara yüzü ile yönetilmektedir. Fakat bu türü biraz daha pahalıdır. Maliyeti yüzünden de daha çok büyük şirketler kullanmaktadır.
VPN cihazları da aynı zamanda VPN ağ geçidi cihazı olarak bilinirler. VPN’ler için korumacıdır ve kimlik doğrulama, şifreleme sağlayan yönlendiricidir.
Son olarak “Dinamik çok noktalı sanal özel ağ (DMVPN)” türü oldukça yaygındır. Genel VPN sunucusundan geçişe gerek kalmadan siteler arası alış veriş yapabilir. VPN yönlendiricilerinde çalışan bir ağ VPN hizmeti oluşturur. Bununla birlikte her uzak sitede mutlaka şirketin genel merkez ağına bağlanmak için yapılandırılmış ve ayarlanmış bir yönlendirici bulunmaktadır.
